فیل در تاریکی رمانی در سبک جنایی و نوآر از نویسندهٔ ایرانی قاسم هاشمی‌نژاد (۱۳۹۵–۱۳۱۹) است که سال ۱۳۵۸ در شمارهٔ ۱۹ داستان‌های زمان انتشارات کتاب زمان به چاپ رسید. این اثر از مهم‌ترین آثار در ادبیات پلیسی ایران محسوب می‌شود. این رمان در سال ۱۳۵۵ نوشته شده و همان سال به صورت پاورقی در روزنامهٔ رستاخیز جوان منتشر شده‌است.

جلال امین شخصیت اصلی داستان، گاراژداری قدیمی است که برادرش حسین در آلمان تحصیل می‌کند. حسین در بازگشت برای جلال یک اتومبیل بنز آخرین مدل می‌آورد. شبکه‌ای تبهکار بدون اطلاع حسین در ماشینش هروئین جاسازی کرده‌اند و پس از ورود اتومبیل به ایران به دنبال آن هستند. حسین به دست تبهکاران به قتل می‌رسد و جلال برای گرفتن انتقام او، به مقابله با آنها می‌پردازد.

عنوان داستان هاشمی‌نژاد اشاره مستقیم به تمثیل فیل در تاریکی مولوی در مثنوی معنوی دارد. نثر هاشمی‌نژاد نثری است حساب‌شده و شاعرانه که حاصل سال‌ها مصاحبت او با ادبیات فارسی و پرسه‌زدن در متون قدیمی و عرفانی است. هاشمی‌نژاد در این رمان، به خلق لهجه‌های مختلف در زبان فارسی دست زده‌است و تصویری مدرن اما ترسناک از تهران به دست داده‌است.

هاشمی‌نژاد خشونت باندهای مواد مخدر را با احساس شاعرانه‌ای دربارهٔ زندگی که رابطه اجتماع و خشونت را آشکار می‌کند درآمیخته است و بنیان‌های پوسیده یک دوران رفاه و افتخار را نشان می‌دهد. رابطه اجتماع و خشونت به‌تصویر درآمده در فیل در تاریکی بر خلاف آنچه در رمان‌های پلیسی مرسوم است، به دنبال کشف معما نیست. فیل در تاریکی بسیاری از خصوصیات داستان نوآر – از جمله تضاد نیروهای خیر و شر، لحن بدبینانه و تلخ، تقدیرگرایی، شخصیتی که ناخواسته درگیر حل معما می‌شود و زن افسونگر («فِم‌فَتال») – را دارد و توانسته به شکلی بومی، تنش‌ها و تضادهای اجتماعی ایران را در قالب داستان و جدال خیر و شر به تصویر درآورد. فیل در تاریکی از نمونه‌های آمریکایی ادبیات نوآر بهره گرفته و به جای تمرکز بر قتل و جنایت، به انگیزه‌های درونی شخصیت‌ها و تأثیر محیط و جامعه بر رفتار آنها توجه دارد.